การเตรียมเสริมพัฒนาการให้กับเด็ก ๆ ตั้งแต่แรกเกิดไม่ว่าจะเป็นการซื้อหนังสือ ซื้อของเล่นไม้ หรือซื้ออุปกรณ์ต่าง ๆ ที่ช่วยส่งเสริมพัฒนาการตั้งแต่เนิ่น ๆ ถือเป็นเรื่องสำคัญสำหรับช่วงแรกเกิดไปจนถึง 5 ปี เพราะ เป็นช่วงที่เซลล์สมองมีการพัฒนามากที่สุด เด็กที่เสริมพัฒนาการในช่วงนี้ได้ดี จะพร้อมต่อการเรียนรู้ ปรับตัวเข้ากับโลกภายนอกได้ง่าย เมื่อถึงวัยที่เข้าโรงเรียนก็สามารถเรียนหนังสือได้อย่างมีประสิทธิภาพ จัดการอารมณ์ตัวเองได้ดี เข้าสังคมได้ และเติบโตอย่างมีคุณภาพ

แน่นอนว่าสิ่งสำคัญและจำเป็นคือการส่งเสริมพัฒนาการให้กับลูก การสอดแทรกกิจกรรมเสริมทักษะระหว่างการเล่นของเล่นหรือของเล่นไม้เข้าไปก็จะช่วยให้การพัฒนาใน 5 ปีแรก เติบโตได้อย่างดี ไม่ว่าจะเป็นการชวนคุย ชวนเล่น ชวนทำ ชวนเที่ยว หรือชวนอ่านหนังสือ เป็นต้น

สิ่งหนึ่งที่สำคัญและเป็นรากฐานในการส่งเสริมพัฒนาการของลูก ก็คือ ความรัก ความเอาใจใส่และให้ความสำคัญกับการส่งเสริมพัฒนาการของลูก ซึ่งสามารถทำได้โดยเริ่มจากสิ่งเล็ก ๆ รอบตัวเรานั่นเอง

ของเล่นไม้และกิจกรรม ตัวช่วยเสริมการเล่นและเรียนรู้

ไม่ว่าจะเป็น ของเล่นไม้หรือกิจกรรมต่าง ๆ การเสริมพัฒนาการที่ดีและเหมาะสมควรมีจุดเริ่มต้นที่ครอบครัว ยิ่งได้เริ่มต้นด้วยการเล่นกับคนในครอบครัวและสิ่งรอบตัว หรืออาจเริ่มต้นด้วยกิจกรรมที่ทำเป็นประจำ เพิ่มเติมความสนุกด้วยของเล่นจะช่วยให้กิจกรรมธรรมดาที่คุ้นเคย เป็นกิจกรรมพิเศษที่ลูก ๆ ตั้งตารอก็เป็นได้ 

ไม่ว่าจะเป็นการชวนลูกคุย ชวนลูกเล่น ชวนลูกทำ พาลูกเที่ยวหรืออ่านหนังสือกับลูก กิจกรรมเหล่านี้สามารถเพิ่มตัวช่วยอย่างของเล่นไม้ หรือสอดแทรกกิจกรรมง่าย ๆ เข้าไประหว่างทำกิจกรรมได้ หรือบางครอบครัวก็เริ่มต้นที่การเล่นกับลูก ไปก่อนตามฟังก์ชันของของเล่นหรือกิจกรรมนั้น ๆ แล้วค่อยเพิ่มความคิดสร้างสรรค์เข้าไปทีหลังก็ช่วยเพิ่มการเรียนรู้และการเล่นได้เหมือนกัน

กิจวัตรยอดนิยมส่งผลต่อพัฒนาการ

การชวนทำงานบ้าน ทำกิจกรรม นอกจากทำให้ลูกไม่เบื่อกับการเล่นแล้ว ประโยชน์ที่แฝงมาก็นับว่าคุ้มค่า ทำให้การเลือกกิจกรรมที่จะให้เด็ก ๆ ทำจึงเป็นสิ่งจำเป็น เช่นกัน วันนี้เลยพามาแนะนำกิจกรรมยอดนิยมที่เด็ก ๆ สามารถทำได้ และพัฒนาต่อไปเป็นกิจวัตรประจำวันสำหรับเด็ก ๆ ได้นั้น มีกิจกรรมอะไรบ้าง และได้ประโยชน์อย่างไร มาดูกันเลย

• ชวนเข้าครัว ทำอาหาร

กิจกรรมง่าย ๆ แต่ได้ประโยชน์อย่างมากเพราะยังแฝงการเล่นเข้าไปได้ง่าย ๆ ด้วย ไม่ว่าจะเป็นการล้างผัก เด็ดผัก หั่นผัก ทำอาหาร เจียวไข่ ทอดไข่ ไปจนถึงการจัดจาน หากเพิ่มความสนุกในการเล่นกับการทำอาหารเข้าไป ก็ช่วยให้แฝงประโยชน์ เสริมพัฒนาการเข้าไปได้อย่างคาดไม่ถึง ทั้งการ ฝึกกล้ามเนื้อมัดเล็ก-มัดใหญ่ ฝึกควบคุมตัวเอง ฝึกวิเคราะห์ แก้ปัญหา จากชีวิตจริงได้ด้วย

• ชวนทำงานบ้าน

ผู้ปกครองคงจะปวดหัวกับการต้องทำงานบ้านที่ไม่เสร็จสักทีเพราะมีเจ้าตัวเล็กมาคอยกวน แต่หากลองเปลี่ยนจากให้เค้าเข้ามากวนเป็นช่วยกันทำงานบ้าน ก็จะเพิ่มความสนุกเข้าไปได้อย่างคาดไม่ถึง เพราะความจริงแล้วงานบ้านไม่ใช่เรื่องของผู้ใหญ่เท่านั้นแต่เป็นงานที่ต้องช่วยกัน ให้ครอบครัวช่วยกันทำให้เป็นตัวอย่างแก่เด็ก จูงใจทำให้เป็นเรื่องสนุก สอดแทรกเกมการเล่น ชวนลูกทำให้เป็นเรื่องธรรมดาและสม่ำเสมอแล้วจะกลายเป็นความเคยชินนั่นเอง

อีกทั้งไม่ว่าจะทำกิจกรรมเข้าครัวหรือทำงานบ้านนอกจากได้พัฒนาทักษะด้านอื่น ๆ ที่จำเป็นแล้ว อีกทักษะที่ได้รับการพัฒนาด้วยก้คือทักษะ EF (Executive Function) ซึ่งเป็นทักษะสำคัญในการจัดการชีวิตให้ประสบความสำเร็จ เพราะการทำงานบ้านหรือการทำอาหาร เด็ก ๆ จำเป็นต้องควบคุมตัวเองให้ทำงานเสร็จตามเป้าหมาย คิดวิเคราะห์แก้ปัญหาเฉพาะหน้า และยังฝึกกล้ามเนื้อไปพร้อม ๆ กันด้วย

การอ่าน เสริมพัฒนาการอย่างไร? 

ข้อดีของการอ่านหนังสือให้กับลูกที่แตกต่างจากการเล่นของเล่น หรือของเล่นไม้ ก็คือ ลูกได้เรียนรู้จากการฟังและการดู เด็ก ๆ ได้จินตนาการ มองภาพสวย ๆ ไปพร้อมกับจินตนาการเข้าไปอยู่ในเรื่องราวที่ครอบครัวได้อ่านให้ฟัง ทำให้เกิดการเรียนรู้ทั้งรูปร่างหน้าตา สิ่งของ หรือสีสันต่าง ๆ ว่าเป็นอย่างไร ได้ใช้จินตนาการ ความคิดสร้างสรรค์ไปพร้อม ๆ กับการติดตามเนื้อเรื่อง และต่อยอดไปสู่การคิดและกระตุ้นให้เกิดการเรียนรู้ เกิดความอยากรู้อยากเห็น ชวนสนใจมากยิ่งขึ้น

นอกจากจินตนาการและการคิดต่อยอดแล้ว การที่เด็ก ๆ ได้เรียนรู้ภาษา คำศัพท์ การสื่อสารและเติมเต็มความสุขในช่วงเวลาการอ่าน ก็ช่วยเสริมพัฒนาการให้กับเด็ก ๆ ได้ดีอย่างไม่น่าเชื่อ เพราะการอ่านหนังสือเด็ก ๆ จะได้เรียนรู้คำศัพท์ที่หลากหลาย โทนเสียง น้ำเสียง ในแบบต่าง ๆ จากนิทาน เด็ก ๆ จะค่อย ๆ จำ ค่อย ๆ ปะติดปะต่อเรื่องราว รู้จักการอ่านออกเสียง เด็กคุ้นเคยกับสัญลักษณ์ เมื่อถึงวัยเรียนจะส่งผลต่อการเรียนรู้จากการอ่านอย่างมีนัยยะสำคัญ

การชวนลูกอ่านจึงนับว่าช่วยเติมเต็มความอบอุ่นในครอบครัว เติมความใกล้ชิดให้กันและกันมากยิ่งขึ้น เด็ก ๆ ได้เรียนรู้และสร้างสายสัมพันธ์กันระหว่างครอบครัวพ่อแม่ลูกให้เป็นช่วงเวลาที่มีค่ามากกว่าแค่ช่วงเวลาอ่านหนังสือ

เที่ยวยังไง ให้ได้ประโยชน์

ตั้งแต่เริ่มต้นทริปไปจนจบทริป ครอบครัวก็สามารถเพิ่มการเรียนรู้เข้าไปได้โดยที่เด็ก ๆ ไม่รู้ตัว โดยสามารถทำได้ดังนี้

1. สร้างข้อตกลงและวางแผนเที่ยวก่อนออกทริป

ให้เค้าได้มีส่วนร่วมในการออกเที่ยวได้มากที่สุด ตั้งแต่การชวนเลือกสถานที่ เดินทางจากไหน เดินทางด้วยอะไร ใช้เวลาเท่าไหร่ ต้องเตรียมตัวอย่างไร เตรียมเสื้อผ้าอะไรไปบ้าง เป็นต้น เพื่อบอกให้เด็ก ๆ เตรียมตัว และเตรียมพร้อมในการออกไปเจอกับสถานการณ์ต่าง ๆ และเป็นการฝึกความรับผิดชอบให้กับเด็ก ๆ ไปพร้อมกัน

     2. สร้างกิจกรรมระหว่างเดินทาง

ไม่ว่าจะใช้ของเล่นหรือของเล่นไม้เพื่อดึงดูดความสนใจระหว่างเดินทางอีกกิจกรรมที่สามารถเพิ่มให้กับเด็ก ๆ ได้ก็คือ การเล่นเกมไปด้วย อย่างเช่น การจับคู่สีรถ บวกเลขป้ายทะเบียน นับป้ายบอกทาง สัญลักษณ์บนท้องถนน ฯลฯ การเพิ่มกิจกรรมเหล่านี้ไประหว่างเดินทางจะช่วยเพิ่มความสนุกให้กับการเดินทางและฝึกให้เด็กเป็นคนช่างสังเกตได้เป็นอย่างดี

     3. สัมผัสประสบการณ์ให้เต็มที่

ปล่อยให้เด็ก ๆ ได้สนุกกับกิจกรรมและการเดินทางตามข้อตกลงที่ได้บอกกับเค้าไว้ตั้งแต่ก่อนออกเดินทาง ปล่อยให้เค้าสนุกได้อย่างอิสระ ได้สัมผัสการเล่นและเรียนรู้ให้มากที่สุด

     4. ทบทวนสิ่งที่เรียนรู้หลังจบทริป

ไม่ว่าจะชวนให้เด็กเขียนเรื่องราว อ่านหนังสือนิทานที่เกี่ยวกับสถานที่ที่เคยไปมา หรือต่อยอดจากการเรียนรู้ที่เกิดจากประสบการณ์ที่ได้สัมผัสจริง ก็ช่วยให้การชวนเด็ก ๆ ไปเที่ยวได้ประโยชน์และเป็นผลดีต่อการเรียนรู้ของเด็กเป็นอย่างดี